Overzicht van de belangrijkste schroefdraadsoorten

We denken er niet altijd bewust over na, maar het wordt gebruikt in een groot aantal voorwerpen dat wij dagelijks gebruiken. We hebben het over schroefdraad. Schroefdraad komt voor in voertuigen en bijvoorbeeld mechanische klokken, maar wij hebben het natuurlijk voornamelijk over schroefdraad zoals we dat vinden op schroeven en bouten. In deze blog gaan we wat dieper in op de verschillende soorten schroefdraadsoorten.

Bij de term draad heb je waarschijnlijk meteen een bepaald beeld voor je van iets dat lijkt op een touwtje. Bij schroefdraad moet je je voorstellen dat zo’n touwtje in een spiraalvorm om de schacht van de schroef of bout zit en onderdeel uitmaakt van de schroef of bout zelf. Dan heb je ongeveer een beeld van waar we het over hebben. Schroefdraad is namelijk een spiraalvormige groef op de schacht van de schroef of bout. We noemen die schacht ook wel een cilindrisch lichaam. Bij schroeven en bouten beschouwen we de schroefdraad vooral als een manier om verschillende objecten met elkaar te verbinden, maar in andere sectoren kan een dergelijke draad ook gebruikt worden voor het omzetten van roterende bewegingen in axiale bewegingen. Maar daar hoeven wij het verder niet over te hebben, dus we kunnen meteen in de verschillende soorten schroefdraad duiken.

Er zijn verschillende soorten schroefdraad. Waarom? Omdat verschillende doeleinden verschillende soorten schroefdraad vereisen. Waarom moet jij dit weten? Zodat jij de juiste schroefdraad kunt kiezen voor jouw project, zodat jij verzekerd bent van een zo stevig mogelijke bevestiging.

In Europa maken we het vaakst gebruik van de metrische ISO-draad. ISO staat hierbij voor International Standardization for Organization, die in 1987 samen met deskundige, internationale commissies en organisaties een wereldwijd geaccepteerde norm heeft ontwikkeld. Deze schroefdraad wordt ook wel V-draad genoemd, vanwege zijn taps toelopende vorm. Bij deze profielvorm lopen de buitenste randen wigvormig naar elkaar toe. Hierdoor is de draad zelfborgend en kan hij niet vanzelf losraken. Bij metrische ISO-draad bedraagt de flankhoek 60°. Dat is de hoek tussen twee draden.

Metrische ISO-draad wordt gebruikt voor schroeven, maar ook voor moeren en draadstangen. Hij wordt ingezet bij het bevestigen van krachtborgende verbindingen.

Bij metrische ISO fijne draad, is de draad nagenoeg gelijk aan die van de standaard draad. Hij is echter iets minder diep gesneden, waardoor de fijne draad meer trekkracht kan overbrengen dan de normale draad. Vooral bij toepassingen waar wat minder ruimte beschikbaar is, wordt deze metrische ISO fijne draad vaak ingezet. Deze heeft, net als de standaarddraad, een flankhoek van 60°.

Trapezium schroefdraad wordt voornamelijk gebruikt om roterende bewegingen om te zetten in axiale bewegingen. Deze vorm van schroefdraad wordt doorgaans gebruikt in printers, assemblagelijnen en heftrucks. De vorm van de draad komt overeen met een gelijkbenige trapezium en de wanden hebben een hoek van 15°, waardoor ze een flankhoek hebben van 30°. Trapezium schroefdraad heeft een dikker ontwerp, waardoor de draad ook een grotere spoed heeft. Dankzij de hoge wrijving is de draad zelfremmend, waardoor hij niet vanzelf los kan raken.

Schroefdraad die net even anders is dan dat we gewend zijn, is de Whitworth-draad. Die draad vindt zijn oorsprong namelijk in Groot-Brittaniëe en dit was de eerste draad waarvoor een standaard werd vastgesteld. Whitworth-draad wordt vandaag de dag nog in veel verschillende toepassingen gebruikt. Dankzij hierbij aan buisverbindingen zoals douchekranen. Waar deze Whitworth-draad net even anders is, is de flankhoek, die 55° bedraagt. Hierdoor is hij ook niet compatibel met metrische draad, die een flankhoek van 60° heeft. Whitworth-draad is verkrijgbaar met normale draad (BSW – British Standard Whitworth Coarse Thread) en fijne draad (BSF – British Standard Fine Thread).

Een minder bekende schroefdraadsoort is de steundraad. Deze schroefdraad is asymmetrisch en hij lijkt, in profiel gezien, op een zaagtand. Deze constructie heeft ten gevolge dat er zeer hoge krachten in axiale richting kunnen worden overgebracht, langs de draadstang. Steundraad heeft een flankhoek tussen de 30° en 45°. Door zijn bijzondere ontwerp, wordt steundraad vaak gebruikt in industriële persen en hefsystemen, maar ook in frees- en draaibanken.

Alle tot nu toe behandelde schroefdraadsoorten zijn standaard voorzien van rechtse draad. Maar er is ook schroefdraad met linkse draad. Deze draadsoort kan, door tegen de klok in te draaien, in het materiaal worden geschroefd. Dit type schroefdraad kan gebruikt worden wanneer normale draad door spanning los zou kunnen raken. Denk hierbij aan de klemmoer van een zaagblad of bijvoorbeeld het linkerpedaal van een fiets. Linkse schroefdraad wordt ook gebruikt om ventielen op gasflessen vast te zetten.

De schroefdraadsoorten UNC (Unified National Coarse Thread) en UNF (Unified National Fine Thread) komen hier maar zelden voor. Het zijn standaard en fijne draadsoorten, die een flankhoek hebben van 60°. Net als bij de Whitworth-draad wordt de buitendiameter in inches aangegeven, wat ook geldt voor de draadsteek. Deze schroefdraadsoort wordt voornamelijk gebruikt in computeronderdelen.

Verder wordt er bij schroefdraad nog onderscheid gemaakt tussen binnendraad (wat ook wel vrouwelijk schroefdraad wordt genoemd) en buitendraad (wat ook wel mannelijk schroefdraad wordt genoemd. Het idee hierachter is dat alle schroefdraadverbindingen bestaan uit een onderdeel met buitendraad en een onderdeel met binnendraad. Het onderdeel met buitendraad (mannelijk) wordt daarbij in het onderdeel met binnendraad (vrouwelijk) gestoken/gedraaid. Enkel een binnendraad en buitendraad die voldoen aan dezelfde eigenschappen en maatvoering, kunnen in elkaar gedraaid worden om een stevige verbinding te realiseren.

Het soort schroefdraad is, met een beetje oefening, relatief gemakkelijk te identificeren, maar voor het vaststellen van de maatvoering heb je een schroefdraadmal nodig. Dat is een hulpmiddel, waar meerdere stukjes metaal aan zitten die voorzien zijn van verschillende soorten schroefdraden. Aan de ene zijde zitten alle metrische schroefdraden en aan de andere zijde zitten de Engelse (Whitworth) schroefdraden. Elk plaatje heeft een andere maat schroefdraad. Door het plaatje op de schroefdraad te zetten en te kijken of hij op alle punten perfect aansluit, kun je vaststellen met welke maat je te maken hebt. Het kan een beetje tijd vergen om precies die juiste schroefdraadmaat vast te stellen, maar voor een stevige bevestiging heb je dat vast wel over.

Nu weet jij alles over schroefdraad wat er maar te weten valt. Je kunt precies die draad kiezen die jij nodig hebt voor jouw project, waardoor je verzekerd bent van een stevige verbinding.